LLB, LLM, LLD,… là các bằng cấp luật học nước ngoài bằng tiếng Anh nghe rất oai, nhưng chúng thực sự có nghĩa là gì? Một chuyến du hành vào lịch sử từ nguyên của một số bằng được biết đến nhiều nhất sẽ cho chúng ta những phát hiện thú vị.
Bạn đang xem: Llm là gì
LLB, LLM, LLD
Nói đến bằng cấp học thuật dành cho luật học trên thế giới, nhiều người đã biết đến các bằng thông dụng nhất như LLB, LLM, LLD hay PhD.
Hệ thống bằng cấp luật học hiện nay chủ yếu được xây dựng, bồi đắp bởi các trường đại học ở Châu Âu từ thời Trung Cổ.
LLB là cụm từ viết tắt của nguyên văn tiếng Latinh Legum Baccalaureus, dịch sang tiếng Anh là Bachelor of Laws, Cử nhân luật. LLM là viết tắt của Legum Magister, Master of Laws hay Thạc sĩ luật. LLD là Legum Doctor, Doctor of Laws, hay được dịch ở Việt Nam là Tiến sĩ luật.
Baccalaureus (Bachelor) (từ Latinh gốc nghĩa cổ có lẽ dùng để chỉ người nam giới trẻ, không hẳn là chàng cô đơn, mà là chàng chưa có gia đình, sản nghiệp, chưa là thành viên của bang nhóm phường hội nào) là để chỉ một người mới học, mới vào nghề, non kiến thức và kinh nghiệm nhất.
Magister (Master) thì là từ Latinh gốc magis nghĩa là lớn hơn, nhiều hơn; ở đây hiểu trừu tượng là trình độ, kiến thức của người được nói đến đã lên cấp “đại ca”, nhiều hơn “tiểu đệ” Baccalaureus.
Từ Doctor có gốc chính là docere, động từ chỉ việc dạy dỗ (dịch sang tiếng Anh là ‘to teach’). Nguyên gốc là người nào trình học vấn, nghề nghiệp đã đạt tới mức thượng thừa, có thể chỉ dạy cho những người kém kiến thức, kinh nghiệm hơn, thì mới được gọi là Người dạy, Thầy, hay Doctor.
Xem thêm: Ba Chú Heo Con Và Chó Sói – Download Ba Chú Heo Con Và Con Chó Sói Mp3
Một tấm bằng Tiến Sĩ cấp tại Việt Nam năm 1780. Ảnh: Bùi Ngọc Long – Báo Thanh Niên.
Du nhập vào làng khoa bảng phong kiến Việt Nam, Tiến Sĩ cũng được dùng tương tự, không để chính thức chỉ riêng một học vị hay thành tích nào, mà chỉ chung một nhóm nhiều cấp bậc học vị hay thành tích khác nhau. Như một tác giả giải thích:
“…Tuỳ theo số điểm đạt được, người đỗ được xếp vào 3 hạng gọi là Tam Giáp. Bậc 3 là bậc thấp nhất, đại trà nhất là Tiến Sĩ Đệ Tam Giáp, hay gọi chung là Tiến sỹ; Bậc 2 là Tiến Sĩ Đệ Nhị Giáp, hay còn gọi là Hoàng Giáp; Bậc 1 là Tiến Sĩ Đệ Nhất Giáp, gồm 3 thí sinh đỗ cao nhất gọi là Tam khôi: Đỗ hạng ba là Thám Hoa (ông Thám), hạng nhì là Bảng Nhãn (ông Bảng), đỗ đầu là Trạng Nguyên (ông Trạng)…”
Vậy nếu phải gán cho cụm từ Tiến Sĩ nguyên gốc một vị trí chính thức nào đó thì có thể hình dung Tiến Sĩ như kiểu một tấm bằng “khuyến khích”, một “huy chương đồng Nho học”; chưa đủ để làm “huy chương vàng” ông Thám, ông Bảng, ông Trạng; mà cũng chưa đạt “huy chương bạc” Hoàng Giáp.
Đến thời hiện đại, trớ trêu là một cụm từ có nghĩa gốc chung chung và mang màu sắc phong kiến thực dụng như Tiến Sĩ (các tiến sĩ xưa hoàn toàn học để làm quan cho vua thay vì học do yêu kiến thức) lại bỗng nhiên “rũ bùn đứng dậy sáng lòa”, thậm chí có giai đoạn còn tuyển thêm được ông đệ tử Phó Tiến Sĩ!
Tiến Sĩ nay có vị trí trang trọng tại Việt Nam, dùng để chỉ học vị cao nhất trong hệ thống bằng cấp học thuật, và cũng để chỉ học vị của những người có bằng cấp bậc Doctor của quốc tế, có lúc theo những cách rất gây tranh cãi.
Kỳ tới: Juris Doctor – Bác sĩ luật?
Về tác giả: Anh Cả Lý
|
Một logophile*. Chưa bao giờ lọt được vào một cái lớp “chuyên Anh” nào, nhưng rất yêu tiếng Anh. Bằng một cách may mắn khó hiểu nào đấy, đã đi du học. Bây giờ chuyên tám gió** chuyện tiếng Anh pháp lý và thời sự cho Luật Khoa. *Phối hợp hai từ tiếng Hy Lạp, logos (ngôn từ) và philos (người bạn). Dùng để chỉ những kẻ yêu chữ nghĩa, và dĩ nhiên, sính ngoại. Xem thêm: Tải Con Mèo Biết Nói Chuyện, Thú Cưng Ảo Con Mèo Biết Nói 2 **Phối hợp hai từ tiếng Việt, tám (nói chuyện phiếm) và gió (“những luồng không khí chuyển động trên quy mô lớn”, thứ duy nhất không bao giờ quá thiếu tại các hàng cà phê và quán nước vỉa hè Việt Nam). |
Chuyên mục: Hỏi đáp
